Pamuk Başlı Tamarin: Nesli Tükenen Güzellik
Pamuk başlı tamarin (Saguinus oedipus) , ismini başında bulunan beyaz yelesinden alır ve Kolombiya’ya özgü türlerdir. Genelde 500 gram ağırlığı ile marmosetgillere ait zannedilse de aslında bir marmoset değildir. İlk olarak 1758’de Linnaeus tarafından literatüre kaydı yaptırılan yakışıklı tamarinin neslini tehdit eden birçok olgu bulunuyor. Hali hazırda nüfusları tahminlere göre vahşi doğada 6000 üyesinin kaldığını göstermektedir. Peki bu eşsiz güzellikte olan kuzenlerimizin başına ne geldi? Neden nesilleri tükenme eşiğinde? Fazla bekletmeden kısa ve öz cevabı vereyim: Onları büyük kuzenleri yani insan yok ediyor.
Onları Deney Malzemesi Yaptık!
Evet hepsi bu başlık altında sınırlı değil ancak onlar üzerinde yapılan deneylerin popülasyonlarına ciddi bir darbe vurduğunu görebiliriz. Sadece 1960 ve 1973 yılları arasında hastalık ve ilaç üzerine yapılan deneylerde kullanılmak üzere 40.000 pamuk başlı tamarin anavatanlarından ihraç edildi. Genelde bu hastalık çalışmaları başta kolon kanseri olmak üzere pek çok hastalığı kapsıyordu. Bu türler üzerinde hastalık geliştirilebiliyor ve hastalık süreci araştırılıyordu. Günümüz Kolombiya’sı tamarinlerin avlanmasını yasaklamış durumda ancak deney amaçlı tamarin avcalığı yasa dışı olarak devam ediyor. Diğer yandan sadece biyomedikal deneyler için yakalanan tamarin sayısını göz önüne alırsak günümüz pamuk başlı tamarin nüfusunun en az 8 katı olduğunu rahatlıkla anlayabiliriz.
Ormansızlaştırma Faaliyetleri
Kuzey Kolombiya’nın ormanlarında yaşayan pamuk başlı tamarinlerin nesillerine en önemli darbeyi vuran insanların yaptığı ormansızlaştırma faaliyetleridir. Günümüzde Kolombiya Dünya üzerinde ormanlık alanları en çok tahrip eden ülkeler arasında biliniyor. Öyle ki ülke her yıl ormanlarının %5’ini kaybediyor. Özellikle tamarinler bu tür faaliyetlerin en çok yaşandığı bölgede hayatlarını sürdürüyor. Yetkililer eğer önlem alınmazsa pek çok türün neslinin tükeneceğini ifade ediyor.
Ayrıca ”Ormansızlaştırma: Yok Edilen Ormanlar” adlı yazımızda belirttiğimiz bilgileri şuraya bırakalım:
- Gıda ve Tarım Örgütüne göre, dünya üzerinde yer alan ormanların yarısı yok edildi.
- National Geographic’e göre, dünya üzerinde ormanlar %30 yer kaplıyor.
- Tek bir yılda sadece 18700000 dönüm orman yok edilir.
- Doğa Hayatını Koruma Vakfına göre, sera gazlarının oluşumunun büyük bir kısmı ormanların kalıcı olarak yok edilmesinden kaynaklanıyor.
Pamuk Başlı Tamarinlerin Neslini Tehlikeye Atan Diğer Etkenler
Pamuk başlı tamarinlerin bulunduğu alanlar insan nüfus yoğunluğunun büyük bir kısmını oluşturuyor. Diğer yandan ekonomi buralarda şekillendiği için bu bölgelere insan göçü artıyor. İnsanlar ihtiyaçlarını karşılamak, yeni tarım alanlarına ulaşmak ve odun ihtiyaçlarını karşılamak için ormanları kullanıyor ve sonucunda tamarinlerin yaşam alanı çok daha fazla daralıyor. Ayrıca bölgede yoğun petrol arama faaliyetleri sürdürülüyor. Tamarinlerin yaşam alanlarının kısıtlanmasına neden oluyor. Hidroelektrik amaçlı kurulan tesislerinde etkisi yok diyemeyiz. Büyük bir tehlike teşvik ediyor.
Diğer önemli nokta iklim değişikliği. Dişi tamarinler hamile olsa bile kurak mevsimlerde doğum yapamıyor. Bu da türün üremesine mani olan bir diğer önemli etken.
