Cilt: İnsan Vücudunun En Büyük Organı
Cilt, sadece sivilceler, yaptırdığımız dövmeler ya da gördüğümüz kırışıklıklardan ibaret değildir. Oregon eyalet üniversitesine göre cilt, vücudun en büyük organıdır; saç, tırnak, salgı bezleri ve sinirlerle birlikte bütünsel bir sistemin parçasıdır. Bu sistem vücudun iç ve dış kısmı arasında koruyucu bir bariyer görevi görür.
Yetişkin bireylerde deri, vücut ağırlığının yüzde 16’sını oluşturur. Vücudun bölümlerine kalınlık dağılışı da farklıdır. Örneğin gözlerinizin altındaki deri bir kağıt kadar inceyken, avuç içleriniz ve ayak tabanlarınızdaki deri oldukça kalındır.
Cilt 3 Doku Tabakasından Oluşur
İnsan derisi 3 doku tabakasından oluşur. Bunlar epidermis, dermis ve hipodermis.
Epidermis
Epidermis cildin en üst görünür olan tabakasıdır. Ölü deri hücreleri sürekli döküldüğü için kendini her zaman yeniler. Epidermisin görevleri şunlardır.
- Yeni Cilt Hücreleri Üretmek: Epidermisin en altında yeni hücreler oluşur. Oluşan bu hücrelerin en üst katmana çıkması ortalama bir ay sürer. Bu şekilde ölü hücreler ve yeni hücreler arasında sürekli bir değişim gerçekleşir.
- Cildin Rengini Verir: Epidermis melanin üreten hücreler olan melanositleri içerir, bu da cildin rengini veren pigmenttir. Melanin ayrıca çillerden sorumludur.
- Cildi korumak: Epidermiste bulunan hücreler tarafından üretilen ve bir protein olan keratin, cildin sertliğini ve gücünü verir, cildin kurumasını engeller.
Derinin yapısı
Dermis
Dermis, epidermisin altında bulunan cildin orta tabakasıdır. Cildin en kalın tabakasıdır, sinirler ve kan damarları içerir. Ayrıca ter bezleri, yağ bezleri ve saç köklerine de ev sahipliği yapmaktadır. Dermis cildin esnekliğini ve gücünü verir. Çoğunlukla cildi sıkı ve güçlü yapan kolajen denilen bir proteinden oluşur.
Dermisin Görevleri Şunlardır:
- Acıyı hissetme ve dokunma: Dermisteki sinir uçları, ağrı, basınç, dokunma, kaşıntı ve beyindeki sıcaklıklar gibi hisleri ileten reseptörler içerir.
- Ter ve yağ üretimi: Ter bezleri vücudu soğutmaya yardımcı olur ve yağ bezleri cildi yumuşak ve nemli tutan yağların üretimini yapar.
- Büyüyen saçlar: Şaç, sakal, tüm vücut tüylerimiz dermiste kontrol edilir ve büyütülür.
- Cilde kan getiriyor: Dermiste bulunan kan damarları cildi besler ve vücut ısısını kontrol etmeye yardımcı olur. Cilt çok sıcak olduğunda, kan damarları cildin yüzeyinden ısıyı serbest bırakmak için genişler, soğuk kan damarlarını daraltır, böylece vücut ısısını muhafaza ederler.
- Enfeksiyonla mücadele: Dokulardan sıvıyı tahliye eden ve bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan lenf damarları dermiste yer almaktadır. Enfeksiyonları ve diğer zararlı maddeleri önlemeye yardımcı olurlar.
Hipodermis
Subkutanöz yağ olarak da adlandırılan hipodermis, derinin en derin tabakasıdır. Bu tabaka çoğunlukla vücudu ısı ve soğuktan yalıtmaya yardımcı olan yağlı dokudan oluşur. Hipodermis ayrıca yağ için bir enerji depolama alanı görevi görür. Bu yağ, iç organların yanı sıra kas ve kemiklerin tamponlanması için dolgu sağlar ve vücudu yaralanmalara karşı korur.
Cilt Rahatsızlıkları
Dermatologlar cilt üzeri yaralanmalar ve hastalıklar, saç ve tırnak rahatsızlıkları gibi pek çok çilt rahatsızlığını tedavi etmek konusunda uzman hekimlerdir. Sivilce ve siğiller gibi genel rahatsızlıkları tedavi ederler; egzama ve sedef hastalığı gibi kronik cilt rahatsızlıklarını ve cilt kanseri hastalıklarını da bu doktorlar müdahale eder.
Siğiller ve Benler
Siğiller, insan papilloma virüsü (HPV) neden olduğu deri üzerinde (kanserli olmayan) gerçekleşen büyümelerdir. Genellikle eller ve ayaklarda görünürler. Bazen küçük siyah noktalar halinde de görülebilirler. Bunlar genellikle tıkanmış kan damarlarıdır.
siğiller
Siğiller ve benler için genellikle uygulanan tedavi yöntemi; salisilik asit gibi bir kimyasal maddenin tatbik edilmesi ya da lazer kullanılarak küçültülüp yok edilmesidir.
Akne ve Egzama
Akneler en yaygın rahatsızlık türleri arasında yer alır. Şaç ve yağ bezleri bozukluğundan ortaya çıkar. Saç köklerinin yağ ve ölü deri hücreleri sonucu tıkanmasıyla akne oluşur. Bu durum kendini yüzde, göğüste ya da sırtta kırmızı şişlik veya sivilce olarak kendini gösterir.
akne
Egzama: kırmızı, kaşıntılı, engebeli bir cilt lekesi gibi görünür, en yaygın tip atopik dermatit olarak bilinir. Bu durum cildin herhangi bir yerinde olabilir. Egzama, kaşıntı ve kızarıklığı azaltabilen topikal anti-enflamatuar kremler ve merhemler ile en iyi şekilde tedavi edilir. Hafif semptomlar için, reçetesiz satılan ilaçlar iyi çalışır, ancak daha ağır vakalarda reçeteli kortizon ürün gerekebilir.
Cilt Kanseri
Cilt kanseri deri hücrelerinin anormal şekilde büyümesi ve çoğalmasından kaynaklı bir hastalıktır. En yaygın tip bazal hücreli karsinom büyümesidir. Son otuz yılda Türkiye’de oldukça artış göstermiştir. ABD’de ise her yıl 4 milyon insana bazal hücreli karsinom teşhisi koyulmuştur. Bu kanser türü cilt rengindedir, pembe ya da hafifçe beyaz renkli bir renge sahiptir ve genellikle yüz, kulak veya boyun güneşe maruz kalan bölgelerde görülür. Çok nadiren vücudun diğer bölgelerine yayılır, ancak tedavi edilmezse çok büyük sorunlara yol açabilir.
En sık görülen ikinci cilt kanseri tipi skuamöz hücreli karsinomdur. Pembe veya beyaz yumru veya kaba sekilde, iyileşmeyecek bir yara gibi görünebilir.
En ciddi cilt kanseri ise cilt lekesi gibi görünen ve kanama gibi duran melanomdur. Bu kanser, cildin pigment üreten hücrelerinde başlar ve cilt kanserinin en nadir hali olmasına rağmen, cilt kanseri ölümlerinin çoğuna neden olur.
Kaynaklar
- National Library of Medicine: How Does Skin Work?
- Johns Hopkins Medicine: Anatomy of the Skin
- Centers for Disease Control and Prevention: Protecting yourself from skin cancer
- Skın Cancer
- Oregon Eyalet ÜNiversitesi
