Patolojik Yalancı Nedir?

Patolojik yalancı, inanılırlık sınırlarını zorlayabilecek veya aşabilecek görkemli yalanları kronik olarak söyleyen bir kişidir. Çoğu insan ara sıra yalan söyler veya en azından gerçeği bükerken , patolojik yalancılar bunu alışkanlıkla yaparlar. Patolojik yalan söylemenin ayrı bir psikolojik bozukluk olarak kabul edilip edilmeyeceği, tıp ve akademik çevrelerde hala tartışılmaktadır.

Normal Yalanlar ve Patolojik Yalanlar

Çoğu insan, gerçeğin sonuçlarından kaçınmak için bir savunma mekanizması olarak ara sıra “normal” yalanlar söyler (örneğin, “Onu bulduğumda böyleydi.”) Bir arkadaşı neşelendirmek ya da başka birinin duygularını incitmemek için için bir yalan söylendiğinde ( örneğin “Saç kesimin harika görünüyor!”), pozitif teması kolaylaştırmak için bir strateji olarak düşünülebilir.

Buna karşılık, patolojik yalanların hiçbir sosyal değeri yoktur ve genellikle tuhaftır. Onlara söyleyenler üzerinde yıkıcı olumsuz etkileri olabilir. Yalanlarının boyutu ve sıklığı arttıkça patolojik yalancılar genellikle arkadaşlarının ve ailelerinin güvenini kaybeder. Sonunda, arkadaşlıkları ve ilişkileri başarısız olur. Aşırı durumlarda, patolojik yalan iftira ve dolandırıcılık gibi yasal sorunlara yol açabilir.

Patolojik Yalancı

Patolojik Yalancılara Karşı Kompulsif Yalancılar

Sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da, “patolojik yalancı” ve “kompulsif yalancı” terimleri farklıdır. Hem patolojik hem de zorlayıcı yalancılar yalan söylemeyi alışkanlık haline getirir, ancak bunu yapmak için farklı güdüleri vardır.

Patolojik yalancılar genellikle dikkat veya sempati kazanma arzusuyla motive olurlar. Öte yandan, kompulsif yalancıların yalan söylemek için tanınabilir bir nedeni yoktur ve o sırada durum ne olursa olsun bunu yapacaklardır. Beladan kaçınmak veya başkalarına karşı bir avantaj elde etmek için yalan söylemezler. Aslında, kompulsif yalancılar kendilerini yalan söylemekten alıkoymakta kendilerini güçsüz hissedebilirler.

Patolojik Yalanın Tarihi 

Yalan söylemek -kasıtlı olarak doğru olmayan bir ifadede bulunma eylemi- insan ırkı kadar eski olsa da, patolojik yalan davranışı tıp literatüründe ilk olarak 1891’de Alman psikiyatrist Anton Delbrueck tarafından belgelenmiştir.

Patolojik Yalancıların Özellikleri ve İşaretleri

Patolojik yalancılar, egolarını veya öz saygılarını desteklemek, sempati aramak, suçluluk duygularını haklı çıkarmak veya bir fanteziyi yaşamak gibi kesin, tipik olarak tanımlanabilir güdüler tarafından yönlendirilir. Diğerleri sadece drama yaratarak can sıkıntılarını hafifletmek için yalan söyleyebilir.

1915’te, öncü psikiyatrist William Healy, MD şöyle yazdı: “Bütün patolojik yalancıların bir amacı vardır, yani kendi kişiliklerini süslemek, ilginç bir şey anlatmak ve bir ego güdüsü her zaman mevcuttur. Hepsi sahip olmak ya da olmak istedikleri bir şey hakkında yalan söylüyorlar.”

Yalanlarını tipik olarak kendilerini tatmin etmek için söylediklerini akılda tutarak, patolojik yalancıların bazı ortak tanımlayıcı özelliklerini burada bulabilirsiniz.

• • Hikayeleri fevkalade tuhaf: İlk düşündüğünüz şey “Olmaz!” ise, patolojik bir yalancının anlattığı bir hikayeyi dinliyor olabilirsiniz. Hikayeleri genellikle büyük bir servete, güce, cesarete ve şöhrete sahip oldukları fantastik durumları tasvir eder. Daha önce hiç tanışmamış olabilecekleri ünlü insanlarla yakın arkadaş olduklarını iddia eden klasik “isim bırakan” kişiler olma eğilimindedirler.
  • Her zaman kahraman ya da kurbandırlar: Patolojik yalancılar her zaman hikayelerinin yıldızıdır.
  • Buna gerçekten inanıyorlar: “Bir yalanı yeterince sık söylersen, ona inanmaya başlarsın” eski atasözü patolojik yalancılar için geçerlidir. Bazen hikayelerine o kadar tamamen inanırlar ki bir noktada yalan söyledikleri gerçeğinin farkındalığını kaybederler. Sonuç olarak, patolojik yalancılar, başkaları için çok az endişe duyarak, mesafeli veya benmerkezci görünebilir.

• Hikayeleri değişebilir: Görkemli, karmaşık fantezileri her seferinde aynı şekilde anlatmak zordur. Patolojik yalancılar, hikayeleriyle ilgili sık sık maddi ayrıntıları değiştirerek kendilerini ifşa ederler. Geçen sefer yalanı nasıl söylediklerini tam olarak hatırlayamayabilirler, abartılı kendi imajları onları her anlattıklarında hikayeyi daha da güzelleştirmeye iter.
• Şüphelenmekten hoşlanmazlar: Patolojik yalancılar, hikayelerinin inandırıcılığı sorgulandığında tipik olarak savunmacı veya kaçamak davranırlar. Gerçekler tarafından köşeye sıkıştırıldıklarında, genellikle daha fazla yalan söyleyerek kendilerini savunurlar.

Kaynaklar

• Dike, Charles C., “Pathological Lying Revisited”, Journal of the American Academy of Psychiatry and Law, Cilt. 33, Sayı 3, 2005.
• Healy, W. ve Healy, MT (1915). “Patolojik yalan, suçlama ve dolandırıcılık: Adli psikoloji üzerine bir araştırma.” Anormal Psikoloji Dergisi, 11(2), 130-134.