Trichoderma Hakkında Bilgiler

Trichoderma, Hypocreaceae ailesinde bulunan ve en kolay kültüre alınabilen, hemen her toprakta bulunan bir fungus cinsidir.

Trichoderma diğer mikroorganizmalarla fakat özellikle de patojenik funguslarla interaksiyon kurar. Bu interaksiyonlar hiperparazitizm, antibiyozis ve rekabeti içermektedir. Hiperparazitizm, antagonistin bir patojenle direkt kontak kurması ve patojenin tanıması, saldırı, dereceli penetrasyon ve ölümle sonuçlanan safhalara sahip bir ilişkidir.

Trichoderma Taksonomisi

Trichoderma ilk olarak 1794’de Alman mikrobiyolog olan Christiaan Hendrik Persoon tarafından tanımlanmıştır. Ancak ilk zamanlar tek bir türün var olduğu düşünülmüştür ve günümüzdeki takson basamaklarının oluşturulması epey zaman almıştır.

 Trichoderma taksonu

Trichoderma’nın Keşfi

Petri kabında Trichoderma

Trichoderma cinsi 19. yüzyılın başından beri bilinmektedir. Trichoderma‟nın Hypocrea Fr. telemorfuyla ilişkisi 1865 yılında Tulasne kardeşler tarafından tanımlanmıştır. Ancak Trichoderma’nın taksonomisi son yıllara kadar belirsiz kalmıştır. Bisy tek bir tür üzerinde, T. viride, morfolojik varyasyonu tanımlamıştır. Türler yığınının aksine morfolojik olarak türleri ayırmak için ilk ciddi girişim Rifai tarafından yapılmıştır. Rifai ayrımını yaptığı dokuz taksonun tek telemorf türüyle ilişkili olmadığını rapor etmiştir. Sonradan Domsch ve arkadaşları tarafından birkaç tür daha tanımlanarak buna ilave yapılmıştır. Telemorf ilişkisi Dingley ile Webster ve arkadaşları tarafından izole edilen askosporlar sayesinde kurulmuştur. Japonya‟da telemorfların varlığı en ince ayrıntısına kadar çalışılmış, kültürel ve anamorf karakterleri Doi tarafından tanımlanmıştır. Ancak ne yazık ki bu çalışmada kullanılan hiçbir kültür korunamamıştır. Daha başka anamorfların morfolojik ayrımı yine Doi  tarafından çalışılmıştır. Kültür çalışmalarıyla birlikte telemorf taksonomisi hakkında yoğun araştırmalar Samuels ve arkadaşları tarafından başlatılmıştır. Türlerin yalnız morfolojik özelliklerine dayanarak sistematiğinin yapılmasının zor ve yetersiz olduğunu, yapılan bu çalışmalar ortaya koymuştur. Günümüzde morfolojik özelliklerin tanımlanmasını destekleyen diğer modern biyoteknolojik yöntemlerin de kullanılmaya başlanmasıyla daha hassas sonuçlar elde edilmektedir. 4.3 Misel Morfolojisi Rifai‟ye göre ilk kez 1794 yılında Persoon tarafından tanımlanmıştır.

 Trichoderma’nın Genel Özellikleri

Trichoderma, Ascomycota alt bölümü, Hypocreales takımı ve Hypoceaceae familyasında yer almaktadırlar. Türler, hızlı gelişen kolonileriyle başlangıçta saydam, şefaf, daha sonra yeşile dönmesiyle karakterize edilirler. Birçok Trichoderma türleri için iki isim kullanılmaktadır Anamorf Trichoderma ve telemorf Hypocrea. Bu durum, iki ismin bir organizmada tek yaşam çemberinde olması anlamına gelmektedir. Samuels (2006), bu isimlendirme şekline gerek olmadığını, çünkü iki döneminde aynı yaşam çemberi içinde meydana geldiğini birbirleriyle bağlantısının kurulması moleküler yöntemlerle yapılabildiğini bildirmiştir. Fungus saprofitik karekterli Dünya’nın her tarafında geniş bir şekilde yayılmış bulunmaktadır.

Dünya Ticaretinde ve Türkiye’de Trichoderma

Asya pazarında, Trichoderma biyolojik ürünlerinin %90’ını Hindistan üretmektedir. Ancak bunların sadece %1’i mikrobiyal fungusit olarak kayıtlıdır. Diğer yandan uluslararsı alana sunulan trichoderma ürünleri 250 çeşidi bulmaktadır. Bu ürünler hastalıkların gelişimini azaltır, bitki büyümesini stimüle eder, stres rezistansını arttırır ve gübreleşmeyi hızlandırıcı etki gösterir. Azaltılmış dozda fungusid ile birlikte uygulamaların bitki sağılığını koruyucu ve arttırıcı etkileri olduğu, kültivasyon maliyetlerini önemli ölçüde aşağı çektiği ve çevresel anlamda pozitif etkilerinin olduğu da vurgulanmaktadır.

Uygulamalar birbirinden farklılık içerir ve canlı spor uygulamaları mevcuttur. Ülkemiz Tarım ve Orman Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Bitki Koruma Ürünleri Daire Başkanlığı veri tabanında belirtildiği üzere, Trichoderma asperellum ırk ICC 012 ve T. gamsii ırk ICC 080 aktif içeriğe sahip ithal ürünün, fungusit olarak biber, çilek, domateste ruhsatlı kullanımına izin verilmektedir.

TRİCHODERMA ÖZELLİKLERİ

Kimyasal sentetiklerin yerine, biyokontrol ürünlerini kullanmamızın pek çok artısı mevcuttur. Trichoderma ise biyolojik olması, parazitlik özelliği, kolay erişilebilir ve kültüre alınabilir olması gibi sebeplerden dolayı insanlarla iş birliğine yatkın bir parazittir.

Antibiosis Özelliği

Antibiosis, bir organizmanın başka bir organizmayı metabolitleriyle engellenmesi ya da yıkıma uğratılmasıdır. Bu metabolitlere antibiotik denir. Antibiyotiklerin biyolojik mücadeledeki yeri yadsınamaz bir gerçektir. Trichoderma ürettiği antibiyotikler ile bitkilere ayrıca bir kalkan kazandırmaktadır.

Bitkini Savunma Mekanizmasını Güçlendirmesi

Bazı Trichoderma türlerinin uygulaması sonucu bitkide patojenlere karşı savunma reaksiyonun güçlendiği şeklinde çalışmalar da mevcuttur. Yedidia ve ark. (1999), hıyar fidelerine T. harzianum (T-203) süspansiyonun uygulanmasıyla köklerde ve yapraklarda savunma reaksiyonunun güçlendiğini bildirmişlerdir. Bitkide peroxidase aktivitesinin arttığı ve bunun fungal toksik bileşik üretimi ile ilgili olduğu, yine bitkinin kök ve yapraklarında enzim aktivitesinin özellikle de ktinaz’ın arttığı gözlemlenmiştir.