Nesli Tükenmiş 7 Deniz Kuşu Örneği
Yakın zamanda yapılan bir çalışmada son birkaç yüz yıl içinde nesli tükenmiş 15 okyanus canlısı belirlendi ve bunlardan 6’sı deniz kuşuydu. İnsanlık olarak kendimizi her zaman en tepede tuttuk, diğer canlıların durumunu hiçbir zaman önemsemedik. Aç gözlülük yaptık, daha çok para için canlıların habitat alanlarını alt üst ettik. Eğer insanlık bu şekilde devam ederse ileride çevremizde kendimizden başka bir tür yaşamadığını fark edeceğiz. Tabii o zaman iş işten çoktan geçmiş olacak. Dilerseniz okyanus üzerinden silinip geçmiş 6 deniz kuşunu anlatmaya koyulmadan önce çok klasikleşmiş ve hepimizin en az 1 kez duymuş olduğu şu sözü buraya not bırakalım;
Son ırmak kuruduğunda, son ağaç yok olduğunda, son balık öldüğünde; beyaz adam paranın yenmeyen bir şey olduğunu anlayacak.
Kızılderili Atasözü
1. Büyük Auk Kuşları
Pinguinus impennis sık sık penguenlerle karıştırılan ancak penguen olmayan büyük kuşlardı. İnsanların elinden en çok hangi kuş ızdırap çekmiştir diye soracak olursanız bunun cevabı kesinlikle Auk kuşları olurdu. 1700 yıllarda tüy ticaretinin revaçta olmasıyla birlikte bu kuşlar insanların hedefi haline geldi. Sadece tüyleri için avlanılmıyordu; balık yemi yapmak veya yiyecek olarak da kullanılıyordu. 19. yüzyıla gelindiğinde kalan son bir çift auk kuşu özel koleksiyoncuların ve müze sahiplerinin ilgisini çok çektiği için para için öldürülüp içleri dolduruldu. Ve nihayetinde Pinguinus cinsindeki tek modern kuş türünün de nesli tükenmiş oldu.
2. Labrador Ördeği
Fotoğrafta çok gerçekçi görünen labrador kuşu Amerika’da bir müzeye ait. Artık bu kuşun tek örneğini aç gözlülüğümüz nedeniyle sadece müzelerde görebiliyoruz. Bilimsel adı Camptorhynchus labradorius olan bu ördek Kuzey Amerika’ya özgü endemik bir türdü. Ancak 1878’den bu yana labrador örneğine doğada hiç rastlanılmadı. Neslinin tükenme sebebi olarak insan faaliyetleri gösteriliyor. Tüyleri, yumurtası ve diğer sebeplerden ötürü bu kuşun neslini tükettik.
3. Santa Elena Kuşu
Güney Atlantik’in Saint Helena adasına özgü olan Pseudobulweria rupinarum 1988’de Dünya Korunma Birliği tarafından kırmızı listeye alınmış, 2004 yılında da neslinin tükendiği teyit edilmiştir. Ancak olaylar bundan öncesine dayanıyor. 1502 yılında ilk defa Portekizli denizciler tarafından keşfedilen Saint Helena adası ismini Bizanslı Azize Helena’dan alır. O günden bu yana Ada’da artan insan nüfusu ve faaliyetleri bu kuşun zaman içinde soyunun tükenmesine sebep olmuştur.
4. Kanarya Adaları Poyrazkuşu
Haematopus meadewaldoi, İspanya’nın Kanarya Adalarına özgü endemik bir türdü. 19. yüzyılın başlarında nesli tükenmeye başlayan poyrazkuşunun 1940 yılında tamamen nesli tükendiği bildirildi. Daha sonraları bu kuşun son birkaç üyesini aramak için pek çok çalışma yapılmış olunsa da bir sonuç alınamadı. Kuşun neslinin tükenişine çok farklı faktörler gösterilse de temelinde insan faaliyetleri yatıyor. Kuşun insanlar tarafından lezzetli olarak tanımlanan yumurtaları için sürekli avlandığı belirtiliyor. Bir başka sebep ise adaya gelen turistlerin yanlarında getirdikleri kedilerin adadaki kuşların yumurtalarını yediği ve kuşları avladığından kaynaklanıyor.
5. Noel Kum Kuşu
Christmas sandpiper, Kiritimati adasına özgü endemik bir türdü. İnsan faaliyetleri sebebiyle 19. yüzyılın yarısında nesilleri tükendi. Kuşun neslinin tükenmesinde en büyük sebep insanlar tarafından adaya getirilen istilacı türler olduğu belirtiliyor.
6. Deniz Kuşları: Pallas’ın Karabatakları
Rusya çevresindeki adalarda bulunan Phalacrocorax perspicillatus 1741’de Alman bilim insanı Georg Steller tarafından tespit edildi. Georg Steller bu kuşun çok büyük olduğunu ve neredeyse hiç uçamadığından bahsediyordu. Ayrıca kuşun eti bölge halkı tarafından epey seviliyordu. Sonraları bölgede gerçekleşen balıkçılık ve balina avcılığı faaliyetleri nedeniyle başta avrupa olmak üzere pek çok insan geldi. Ardından eti için bu kuşlar avlandı ve soyları tükendi.
