Ay’ın Arka (Karanlık) Yüzünde Ne Var?
Ay’ın sadece bir tarafı Dünya’dan görülebilir. Bu sebeple insanların aklına ”Acaba arka kısmında ne var?” gibisinden ucu çok açık olan, ancak günümüzün teknolojisi ile ne olduğunu öğrendiğimiz sorular geliyor. Dediğim gibi günümüz teknolojisi ayın tüm yüzeyini haritalandırmamıza, görüntüler çekmemize ve araştırmalar yapmamıza olanak tanıyor. Hatta biliyorsunuz ki Apollo misyonları sayesinde defalarca insanlık Ay’a ayak bastı ve özellikle geçtiğimiz yıllarda Ay’a pek çok insansız araç gönderildi. Bu araçların çektikleri görüntüler üzerine konuşup, Ay’ın ”karanlık yüzü” olarak tabir edilen alanı aydınlatmış olacağız. Şimdi en temel sorudan başlayalım.
Ay’ın Neden Bir Yüzünü Görüyoruz?
Her şey Ay’ın kendi ekseni ve dünya ekseni etrafındaki dönüş süreleriyle alakalıdır. Hemen alt kısma eklediğim resimdeki sol canlandırmaya bakacak olursanız, ayın hem kendi ekseni hem de dünya etrafında dönüş sistemi gösterilmiştir. Kendi ekseni ve dünya çevresinde ki dönüş süresinin hemen hemen aynı olduğunu görebilirsiniz. Bu yüzden ayın sürekli bize dönük olan kısmını görmekteyiz. Sağ tarafta yer alan canlandırmaya bakarsanız eğer, dünya etrafında dönen ama kendi ekseninde dönmeyen veya çok yavaş dönen bir ay göreceksiniz. Ay kendi ekseninde hiç dönmemiş olsaydı, Ay’ın her iki yüzünü de gün içinde en az bir kez görmüş olurduk.
Ay’ın Arka Yüzü Karanlık mı?
Çoğunlukla medya haberleri ”Ay’ın Arka Yüzü” veya ”Ay’ın Uzak Yüzü” demek yerine ”Ay’ın Karanlık Yüzü” demeyi tercih ederler. Çünkü bu şekilde tarif edilen başlıklar insanlara daha çekici ve gizemli gelmektedir. İnsanlar da her zaman gizemli bir takım şeyleri dinlemeyi, okumayı, anlatmayı ve üzerine dayanıksız fikirler üretmeyi çok severler. ”Ay’ın karanlık yüzü” anlatımı pek çok komplo teorisyeni tarafından da kullanılır. Bu tür anlatımlar ilgi çekmek ve popülerlik kazanmak için her zaman işe yarar.
Ancak çok uzun bir zamandır astronomlar Ay’ın karanlık bir yüzü olmadığını biliyorlar, özellikle teknolojinin gelişmesiyle Ay’ın arka yüzünde önemli haritalandırma çalışmaları bile yapılmıştır. Ay’da, Dünya gibi kendi ekseni etrafında döndüğünden dolayı gece ve gündüz olayları orada da yaşanmaktadır. Yani Ay’ın arka yüzü sürekli karanlık değildir, aksine aydınlıktır. Kısaca ”Ay’ın karanlık yüzü” anlatımı yapanlardan derhal uzaklaşın. Şimdi bu sözlerimizi güzel bir fotoğrafla taçlandırıp, insanlık olarak ne kadar yol kat ettiğimize bakalım.
Eee, Ay’ın Arka Yüzünde Ne Var?
Çok şey var! Ancak bunlar komplo teorisyenlerinin ürettiği gibi şeyler değil. Örneğin gizli bir üs, uzaylılar veya farklı gizemler bulunmuyor. Ön tarafı nasılsa arka tarafı da öyledir. Ancak ülkeler Ay’ın ön yüzünde olduğu gibi arka yüzünde de önemli çalışmalar başlattılar. Dahası Ay hakkında çok farklı bilgiler edinmeye başladık.
NASA’nın LCROSS uydusu Ay’ın kutup bölgelerini araştırmakta ve donmuş su kütleleri aramaktadır. Hatta 13 Kasım 2009 yılında NASA, Cabeus kraterinde suyun varlığını keşfetmiştir. Daha nice çalışmalar Ay hakkında bilgilerimizi yılar geçtikçe arttırmış, evren hakkında daha çok şey öğrenmemizi sağlamıştır.
Amerika Birleşik Devletleri dışında Ay yüzeyine Çin ve Rusya’da insansız araçlarını göndermiş, buralarda araştırmalar yapmaya başlamıştır. Geçtiğimiz günlerde (11 Nisan 2019) İsrail’de bu yarışa katılmış, ay yüzeyine uzay aracı gönderme girişiminde bulunmuştur. Ne yazık ki inişe dakikalar kala uzay aracıyla iletişim kesikliği sebebiyle uyduları Ay’a çakılmıştır. Bunlar dışında diğer ülkeler de ay yüzeyine iniş yapmasalar bile uydularını ay yörüngesine başarıyla yerleştirmiş, incelemelere başlamıştır. Uzay yarışında Türkiye bu rekabete girmediği için bizler biraz daha geride kalıyoruz. Ancak diğer ülkelerin bu alanda yaptığı çalışmalar yeterince bilgilenmemizi sağlıyor.
Kısaca Ay’ın arka yüzü tıpkı ön yüzü gibidir. Bu alanda tek referans olarak NASA’yı görmüyoruz. Evet NASA insanlığın ilerlemesinde çok önemli başarılar katmış bir kurum ancak diğer ülkelerin çalışmaları da bizlere astronomi alanında ışık tutuyor.
Bunlar harici komplo teoriciler tarafından sürekli Ay’ın yapay bir uydu olduğu da iddia edilir. Hatta onlara göre Ay’ı oraya uzaylılar koymuştur. Tabii ki bunlarda delice saçmalıklardan ileriye gitmeyen, tutarsız fikirlerdir. Bildiğimiz gibi gezegenimiz dahil olmak üzere, Venüs ve Merkür harici diğer gezegenlerin uyduları bulunur. Örneğin güneş sisteminin en büyük uyduları hakkında ki yazımızı şuraya tıklayarak okuyabilirsiniz. Komplo teorisyenleri Dünya gibi güzel bir gezegene bir uyduyu çok görüyorlar sanırım. Diğer yandan Ay’ın oluşumuna dair çok güçlü bilimsel teoriler de bilim insanları tarafından geliştirilmiştir günümüzde.
