Böbrek Üstü (adrenal) Bezler: İşlevi ve Hastalıkları
Böbrek üstü ya da adrenal bezler, metabolizmaya, kan basıncına, seks hormonlarına ve bağışıklık sistemine etki eder. İnsan vücudunda iki adet bulunur, her ikisi de iki böbreğin üst tarafına yerleşmiş durumdadır. Adrenal bezlerde, diğer hormon üreten bezler gibi endokrin sistemin bir parçasıdır.
Böbrek Üstü Bezlerin Vücuttaki İşlevi
Adrenal bezler, östrojen, adrenalin ve kortizol olmak üzere çok çeşitli hormonlar üretir. Adrenal bezler de diğer bezler gibi hipotalamus ve hipofiz beziyle ortak çalışır. Örneğin kortizol hormonunun birinci görevi, karaciğerde bulunan yağın ve karbonhidratın bölünüp enerjiye dönüşmesi için glikozu arttırmasıdır.
Böbrek üstü bezlerinin bir diğer önemli özelliği, korkma, heyecanlanma ve stres gibi durumlarda adrenalin ve kortizol hormonu üretmesidir. Salınan bu hormonlar sayesinde, kalp atış hızı artar, kan basıncı yükselir, enerji kaynakları daha fazla kullanılmaya başlanır. Vücudu tehdit karşısında hazırlama görevi görür.
Ancak her zaman bu salınımlar iyi olmayabilir. Adrenal bezlerden salınan hormon miktarı arttıkça, endişe, depresyon, sindirim problemleri, baş ağrısı ve kalp hastalığı gibi çeşitli problemler görülebilir.
Adrenal Bezlerin Hastalıkları
Böbrek üstü bezlerle ilgili pek çok hastalık söz konusudur. Bunlardan en önemli olanı bezlerde görülen tümör gelişimidir. Bu tümörler iyi huylu ya da kanserli olabilir, hastanın çok fazla hormon üretmesine veya çok az hormon üretmesine neden olur. Her 1 milyon kişiden yaklaşık 4 ila 12’si adrenokortikal karsinom adı verilen bir tür adrenal tümör geliştirmektedir.
Bir diğer sıkça rastlanan hastalık, adrenal yetmezliğidir. Adrenal yetmezlik tıp doktorları tarafından da yaygın olarak kabul edilen bir durumdur. Genelde farklı bir hastalıktan kaynaklı bezlerin yeteri kadar hormon üretememesinden dolayı ortaya çıkar. Adrenal yetmezliği için bazı belirtiler şunlardır:
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Vücutta ağrılar
- Düşük kan basıncı,
- Vücut kıllarının Dökülmesi
- Ciltte gerçekleşen renk değişikliği
