Ceketinizi İç Mekanda Giymek Dışarıda Daha Soğuk Hissetmenizi Sağlar mı?
Çalışma alanlarımızda, sınıfımızda ya da ofimiz de ceketimizi sıcak alanda tutmak dışarıya çıktığımızda bizi soğuktan korur mu? Eğer soğuk bir kış gününde dışarı çıktığınızda sizi daha sıcak hissettireceğine inanıyorsanız “yanılıyorsunuz” diyebilirim. Bunun hiçbir faydası olmayacaktır. Sıcak bir kafedeyiz, on dakika sonra dışarı çıkacağız ve bu yüzden üzerimize ceketimizi giydik ve vücut ısımızı arttırdık. Şimdi bilimsel olarak neler olacağına bakalım.
Vücudumuz, soğuğa duyarlı reseptörler olarak bilenen sıcaklık sensörleri ile bir ağ gibi sarılıdır. Sıcaklık düştüğünde bu sensörler sıcaklığı kodlayıp beyne sinyaller göndermeye başlar. Soğuğu algılayan bu sinirlere mentol reseptörler denilir.
Bu sinir lifleri vücuda merkezi bir sistem olarak dağılmadığından; kollar, bacaklar, omuzlar ve gövde direk omurilikteki nöronlara bağlanırken ağız içi, yüz, kafa gibi bölgeler direk beyin sapına bağlanır. Bu sinyaller elektrik hızı ile beynimize aktırıldığı için soğuğu hangi bölgede ne kadar erken hissettiğimiz çok önemli bir zaman farklılığı içermez.
Algıladığımız soğuk sinyalleri, beynimizde duyuları çok gelişmiş olan talamus adlı bir bekçiye gönderilir. Talamusta edinilen bilgiler, soğun derecesini algılayabilmemiz için somatosensörlü kortekse geçer. Buraya ulaşan bilgiler sayesinde soğuğun vücudumuzun hangi noktasında olduğunu tespit edebilir, bir dereceye kadarda şiddetini algılayabiliriz. Aşırı soğuk ve sıcaklar genellikle ağrı yapar.
İşte bu noktada dışarı çıktığınız ilk anda sinir sisteminiz cildinizin soğuğa ilk maruz kaldığı yeri yani yüzünüzü algılayacak beyne sinyaller göndermeye başlayacaktır. Beyin bu soğuk sinyalleri algılayıp sizin soğuk hissetmenizi sağlayacaktır. İç mekanda ceketiniz ile vücut sıcaklığınızı ne kadar çok arttırırsanız, dış mekana çıktığınızda daha soğuk hissedecek ve bu ortama alışmanız daha uzun sürecektir.
Bununla birlikte, ilk soğuk algınlığı hissini aştığınızda, montunuz işini yapmaya devam edecek ve faydasını hissedeceksiniz. Vücudunuz, hastalanmadığınız veya aşırı sıcaklıklar yaşamadığınız sürece, çekirdek sıcaklığını 37 ℃ tutmada çok etkilidir. Yani bir kafede ya da başka bir ortamda ceketinizi sıcakta tutmanızın veya vücut sıcaklığınızı fazladan arttırmaya çalışmanızın bir getirisi olmayacaktır.
Peki Nasıl Isınırız?
Bizler hiçbir bilinçli çaba göstermeden kolayca soğuktan korunabiliriz. Bilimsel olarak şöyle açıklayalım. Dışarıya çıktığımız an soğuğu algılayan reseptörlerimiz beyin sapına tekrar sinyal gönderecek. Beyin tabanından algılanan sinyaller hipotalamusa iletilecek.
Sinyaller bu merkezleri harekete geçirdiği an vücudunuz çekirdek sıcaklığını koordine etmek için titreme sistemini devreye sokacak, devreye giren titreme sistemi soğuk derinizden kanınızı uzaklaştıracak. Bu sayede siz istemeseniz bile kanda ki oksijen ve besin seviyesini arttırmak için kalp hızınızı ve solunum hızınızı arttıracak. Bu çok organlı tepki sayesinde, vücut, deriden ısı kaybını önleyerek ısıyı korur ve kas aktivitesi ve bazı biyokimyasal reaksiyonlar yoluyla ısı üretir.
Bu teknik sayesinde vücudunuz çok fazla ısı üretmeye kendisini zorladığından, soğuk havada kilo verme olayı bilimsel olarak doğrudur. Ama kilo ile mücadele amaçlı kesinlikle soğuğa montunuz olmadan çıkmanızı önermiyoruz.
