Beyin Donması Nedir?
Muhtemelen dondurmayı acı verici bir madde olarak düşünmüyorsunuz. Ancak sıcacık yaz aylarında önünüze ikram olarak koyulmuş bir kase dondurmadan hızlı ve bir kaç büyük kaşık alımı, “beyin donması” denilen keskin bir acıya sebep olabilir.
Beyin donması
Halk dilinde “dondurma ağrısı” olarak da adlandırılan beyin donması, tıbbi terimlerde “soğuk uyarıcı baş ağrısı” olarak bilinir. Her yaştan insanı etkileyebilen yangın bir fenomen olan beyin donmasını doktorlar tam anlamıyla açıklayabilmiş değil.
Bu tür bir baş ağrısı için ana tetikleyici olan sıcak havanın birden soğuk havaya maruz kalmasıdır. Böyle bir ağrıya sadece iç tetiklenme değil, dış etkenlerde neden olabilir. Örneğin soğuk bir havada şapkanızı çıkarmanız ya da bu gibi suya bir anda atlamanız aynı etkiyi daha tehlikeli boyutlarda yaşatabilir. Beyin donmasına çok soğuk madde alımı ile gerçekleşen ağız içinde sinirlerin ve kan damarlarının ani uyarılması durumu neden olabilir.
2012 yılında yapılan küçük bir çalışmada , kan akışındaki ani artışın ve gözün arkasındaki beynin ortasında yer alan bir kan damarının, anterior serebral arterin boyutunda artışa neden olacağı, beyin donma ağrısından sorumlu olabileceği bulunmuştur. Çalışmada, hastaların beyin donması sona erdiğinde, arterin daraldığı ve kan akışının azaldığı, ki bu da ağrının ortadan kalkmasına neden olmuştur. Araştırmacılar, kafada artan kan akışının getirdiği kafatasındaki basınç artışının, acıya neden olan şey olduğunu düşünmüşlerdir.
Tabii ki kastedilen beyin donması bu değil. 🙂
Beyin donması için bir başka olası açıklama, soğuk algınlığının trigeminal sinir olarak bilinen baş ve yüzdeki önemli bir siniri harekete geçirmesidir. Trigeminal sinir tetiklendiğinde, başın içindeki kan damarları kısa bir süre sonra sıkılıp büzüşmeye başlar ardından ani bir genleşme yaşayarak ağrıya neden olabilir.
Beyin Donması Belirtileri
- Alında başlayan şiddetli ve keskin ağrı
- Başladıktan birkaç saniye ya da birkaç dk içinde düzelen ağrı olarak belirtileri tanımlanabilir.
Beyin donması hızlı gelen ve acılı bir ağrıdır. Ağız içinde ki soğuk havanın ani şekilde boğazda ve ağız içindeki sinirleri uyarmasıyla gerçekleşir. Ağız veya burun yoluyla soğuk maruz kalma trigeminal sinir sistemini harekete geçirir ve bu bilgiyi tüm kafaya iletir. Bu yüzden ağrı kafanın içinde hissedilir, ağızda veya burunda değil.
Beyin donmasının verdiği ağrı ilk olarak yoğun şekilde alında hissedilir, daha sonra başın arka kısmına yayılım gösterir. Bazı insanlar bu ağrıyı bir bıçaklanma hissiyatına benzetirken, migreni olanlar ise aniden gelen zonklamalara benzetiyor.
Çalışmalar, migreni olan kişilerin beyin donmasına daha eğilimli olabileceğini göstermiştir. Bunun nedeni, migren olan kişilerde trigeminal sinirin zaten hassas olması ve soğuk uyaranın bu sinir yolunu daha da aktive edebilmesidir.
Nasıl Önlenir?
Beyin donmasının acısı o kadar hızlı geçer ki bunu tedavi etmeye gerek yoktur. Önlem için ise ikram edilen soğuk içecekler ya da dondurmalar geri çevrilebilir. Fakat bu ne kadar eğlenceli olur kestiremeyiz.
Bu zararsız baş ağrısına eğilimliyseniz, bunu önlemek için en iyi yol buz gibi soğuk yiyecekler ve içecekler tüketirken yavaşlamak ve soğuk maddeleri üst damaktan uzak tutmaktır.
