Vezüv Yanardağı Felaketi; Pompeii ve Herculaneum

İtalya’nın bir şehri olan Napoli’nin güney doğusunda bulunan 1280 metre yüksekliğe sahip, ve halen aktif bir volkan olan Vezüv yanardağı millattan sonra 79’da patladı. Herkesin bildiği gibi Pompeii ve Herculaneum şehirleri yok oldu. Bu şehirlerde yeni gözlem ve araştırmalar yapılıyor, patlamanın verdiği tahribat ölçülmeye çalışılıyor. Bu konuda yapılmış olan son bilimsel gelişmeleri sizlere aktaracağız.

Araştırmalara göre volkan patladığında çevresinde bulunan halk ısı şoku nedeniyle hayatını kaybetti. Yukarıda ki fotoğrafta bir çocuğu görmektesiniz (solda) ve hemen yan tarafında da yetişkin bir adamı. Bu fotoğraftakiler gibi 100’den fazla insan kapalı odalara saklandı. Fakat bu insanlar volkan patladığı an gök yüzünü kaplayan piroklastik bulutun kurbanı oldular. Aslında su altında kalıp boğulduklarını öne süren araştırmalarda mevcut ama büyük bir ihtimalle piroklastik bulutun ısısına dayanamayıp can verdiler.

İnsanların Beyinleri Kaynadı

Herculaneum şehrinde yaşanmış olan dehşeti seren fotoğraflardan birisi ise yukarıda gördüğünüz. Bu kafatası kemikleri üzerinde yapılan yeni araştırmalar, volkanik patlamanın kurbanlarının maruz kaldıkları ısıyı anlatıyor. Bu kurbanlar o kadar yüksek bir ısıya maruz kalmışlar ki, içlerinde kaynamış olan kan, beyin kafatası noktasının patlamasına sebep oldu. Ancak tüm araştırmacılar, piroklastik akış sıcaklıklarının böyle dramatik bir ölüme neden olacağını kabul etmemektedir; Kurbanların basit bir şekilde yanıklara ve solunum yollarına zarar vermiş olabilir ve yanardağ saatlerce sıcak kül tükürmeye devam ettikçe kemikler kırılmış ve kömürleşmiş olabilir.

Araştırmacılar ayrıca, yukarıda ki fotoğrafta gördünüz gibi, bir çocuğun ve birkaç yetişkinin kafatasları ve kafatası parçalarında demir bakımından zengin mineral birikimlerini de gözlemlemişlerdir. Bu tortular, piroklastik akışın ısısında kan buharlaşmasından kaynaklanmış olabiliceği düşüncesini destekliyor.

Piroklastik bulut; kaya parçaları ve küçük volkanik cam parçalarıyla dolu sıcak kül çığlarıdır. Bu tür sıcak bir enkaz kurbanları, kül ve zehirli gazla boğarak veya kurbanların cildini ve akciğerini yakarak öldürebilirler.

Bu volkanik patlamadan sonra bazı kafatasları ise volkanik küller ile kaplanıp sertleşmiş, kayalaşmış durumdadır. Örneğin yukarıda ki  en sağ tarafta bulunan kafatası yetişkin bir erkeğe aittir. Ortadaki görüntü kasabada bir evin içinde bulunan bir çocuğa aittir.

Herculaneum şehrinin su barınaklarına yakın olan kısımlarından ise boğulmadan önce yukarıda söyledğimiz gibi insanların ani bir ısı şokuna maruz kalarak, kanlarının kaynadığı göz önünde bulunuyor. Ama bu kaynama çok kısa sürede gerçekleşen bir şey. Herculaneum halkı muhtemel piroklastik bulutu gördükleri an ölmüşlerdir.

Vezüv yanardağı patlamasının ölüm oranı tam bilinmemekle birlikte, Herculaneum ve Pompeii’deki kül ve yanardağ çevresinde ve diğer bölgelerden toplamda 1500 ceset bulunmuştur.