Yunuslar Neden Tek Gözü Açık Uyur?

Yunuslar son derece akıllı deniz memelileridir, Orcas ve pilot balinaları içeren dişli balinaların ailesinin bir parçasıdır. Dünya çapında, çoğunlukla kıta sahanlığının sığ denizlerinde bulunurlar ve çoğunlukla balık yiyen etoburlardır.  Yunus renkleleri ise değişkenlik gösterir,  genellikle gri renklidir ve vücutlarının geri kalanı daha koyu renklidir.

Yunuslar hakkında  halk arasında pek çok mit veya gerçek bilinir, bunlarda köpek balıklarını bize vahşi gösteren fakat madde bağımlısı, tecavüzcü ve zorba yunusları  sempatik olarak aktaran filmlerin etkisi tabi ki vardır. Bu konumuzda yunusların neden tek gözleri açık bir şekilde uyuduğunu ele alacağız. Bu zeki canlıların uyku yaşamına birde bilimsel gerçeklerle bakalım.

İnsanlar ve diğer kara memelerinin kısmi yada tam bilinç kaybı yaşadığı, duyma ve koklama işlemini kısa bir süre askıya aldığı bilinçli olarak faaliyete geçirilen olaya uyku deriz. Fakat aynı şey köpek balıkları, yunuslar yada balinalar için geçerli değildir.

Bunun yerine bu hayvanlar “unihemispheric slow-wave sleep” denilen bizim alışık olmadığımız bir uyku düzenleri vardır. Derin uyku olarak da bilinen bu yavaş dalgalı uyku, beynin yeni hatıraları birleştirmesine ve günlük aktivitelerinden kurtulmasına yardımcı olmak için kullanılan bir uyku türüdür.

Dinlenme zamanı geldiğinde bir yunus, beyninin sağ yarım küresi uyurken sol gözünü açacaktır, Sol yarım küresi açıkken ise sağ gözünü açıyor. Bu süre boyunca beynin diğer yarısı çevrede neler olup bittiğini izler  ve solunum fonksiyonlarını kontrol eder. Nörobilim ve Biyolojik Davranışlar Dergisi’nde yayınlanan bir makaleye göre yunuslar bu davranışlarını saatlik zaman diliminde saatte bir değiştiriyor.

Yunusların bu uyku düzenini seçmesinde ise bilim insanları üç öneriyi öne sürüyor. Eğer yunuslar beyinlerinin bir yarısını açık tutmazlarsa muhtemelen boğulurlardı, çünkü yunuslarda nefes alıp verme işlemi bilinçle yapılan bir olay.

İkincisi, unihemispheric yavaş dalga uykusu hayvanlar dinlenirken dışarı bakmalarını ve tehlikeyi görmelerine olanak sağlıyor.

Üçüncüsü, bu tür uyku, yunusun kas hareketleri gibi bazı fizyolojik süreçleri sürdürmesine izin verir, bu da sıcakkanlı memelinin buzlu okyanusta hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu vücut ısısını muhafaza etmesine yardımcı olur.