Grip Nedir? Türleri, Belirtileri ve Tedavisi

Grip; boğaz, burun, bronş ve bazen akciğerleri etkileyen bir solunum virüsüdür. Farklı türde influenza virüsleri vardır ve bunlar yıldan yıla değişmekte ve gelişmektedir.

Ek bilgi: İnfluenza virüsleri A, B ve C olmak üzere üç tipi vardır. İnsanlarda grip enfeksiyonuna en sık neden olan influenza A virüsüdür. İnfluenza B ve C virüsü sadece insanlarda enfeksiyona neden olurken, influenza A virüsü insan harici diğer hayvanlara da bulaşabilirler.

Bu dijital olarak renklendirilmiş influenza A virüsünü göstermektedir. Elektron mikroskobu ile çekilmiş H1N1 virüsüdür. (Domuz Gribi)

Çoğu insan için grip birkaç gün içinde azalmaya neden olan bir rahatsızlıktır. Fakat birçok insan içinde, belirli sağlık sorunlarına, hastaneye yapılan ziyaretlere ve hatta ölüme neden olan viral bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’ne  göre, dünya genelinde yetişkinlerin her yıl yüzde 20 ila 30’unun grip olduğu ve bu vakaların 3 ila 5 milyonunun şiddetli bir şekilde geçirdiğini,  250.000’den 500.000’e kadar kişininde ölümüne yol açtığı göstermektedir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde, 2017 ila 2018 grip mevsimi boyunca yaklaşık 80.000 ölüm ve 900.000 hastaneye kaldırılan insan oldu, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, en az kırk yılın en kötü grip mevsimi geçti.

Gribin Tarihçesi

İtalyancada “influenza” kelimesi, kelimenin tam anlamıyla “nüfuz” anlamına geliyor, İtalyanların en azından 1500’lerden beri kullandıkları bir kelimedir. Tarih boyunca gripten kaynaklanan birçok büyük pandemi var. Örneğin, “Büyük Pandemi” olarak bilinen 1918-1919 pandemisi, dünya nüfusunun yüzde 20 ila 40’ını etkiledi ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre yaklaşık 50 milyon insan öldü. Bu salgın da “İspanyol gribi” olarak adlandırıldı, çünkü pandemi’nin İspanya’dan yayıldığına inanılıyor.

Pandemi: Bir kıtayı, bölgeyi hatta tüm dünyayı etkileyen salgın hastalıklara verilen addır.

Hem dünyayı hemde Türkiye’yi kapsayan bir pandemiyi yakın zamanda atlattık. 2009 ve 2010 yılında influenza suşu H1N1 hepimiz biliriz. Bu virüs aynı zamanda “domuz gribi” olarak da bilinir, çünkü virüs domuzlarda bulunan bir virüse çok benzer olduğu için bu isim verilmiştir.

Suş: Bir bakteri veya virüsun farklı alttürlerinin, aralarında genetik farklılıklar bulunan gruplarına ¨Suş¨  denir.

Grip Türleri

İnsanlarda hastalığa neden olan başlıca üç grip türü vardır. Bunlar A, B ve C olarak adlandırılmaktadır. İnfluenza A ve B virüsleri Amerika Birleşik Devletleri’nde neredeyse her kış mevsimsel epidemik hastalığa neden olurken, influenza C sadece hafif solunum semptomlarına neden olur. İnfluenza A virüsü alt tiplere ayrılır ve hem A hem de B sınıflandırma için suşlara ayrılır.

Birçok grip türü varken, “mide gribinin” bir tür grip olmadığını belirtmek önemlidir. Aslında gastroenterit bir virüs, bakteri veya parazitin neden olduğu bağırsak astarının iltihaplanmasıdır.

Ayrıca, kuş gribi (H5N1) tipik olarak sadece kuşları etkileyen bir grip virüsdür. CDC’ye göre , bir insanın buna yakalanması çok nadirdir ve 2003’ten bu yana 15 ülkede insanlarda  kuş gribi vakalarının yalnızca 700 civarında olduğu bildirilmiştir. Çoğu zaman doğrudan kuşlarda görülür ve çoğu grip türü gibi insandan insana bulaşmaz. Türkiye’de bu gribin popüler olduğu sıralar kümes hayvanlarının çok fazla telef edildiğini biliyoruz.

H7N9 adı verilen diğer bir tür kuş gribidir, ilk olarak 2013 yılında Çin’de insanlarda ortaya çıkmıştır. H7N9 O zamandan beri, virüs Çin’de yılda birkaç yüz insan enfeksiyonuna neden olmuştur; Çin, 766 H7N9 virüsüne yakalanmış insan vakası bildirmiştir. H7N9 virüsü de insanlar arasında kolayca yayılan bir virüs değildir.

Kuş gribinin aksine, influenza A ve B virüsleri çok bulaşıcıdır ve enfekte olduğu bir kişinin öksürüğünden veya hapşırmasından damlacıklar yoluyla bir başka insana bulaşabilir. 2018’de araştırmacılar, virüsün sadece aerosol adı verilen küçük parçacıklar yoluyla bulaştığını doğruladılar . Diğer araştırmalar, bu tür bulaşıcı partiküllerin hasta bir kişi tarafından solunduktan sonra 6 metre kadar ortama yayılacağı bulmuştur.

Belirtileri

İnsanlar sıklıkla soğuk algınlığı ve grip belirtilerini alırlar. Soğuk algınlığı ve grip arasındaki farkı söylemek zor olsa da, genel olarak, grip semptomları CDC’ye göre soğuk algınlığı semptomlarından daha şiddetli olma eğilimindedir. Örneğin, grip olan kişilerde genellikle ateş gelişirken, soğuk algınlığı olan kişiler nadiren bu görülür.

Gribin daha yaygın belirtileri ve semptomları şunlardır:

• baş ağrısı
• özellikle sırt, kol ve bacaklarınızda ağrıyan kaslar
• ateş
• titreme ve terleme
• boğaz ağrısı
• kuru, inatçı öksürük
• zayıflık
• burun tıkanıklığı

Tedavisi

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, influenza ile enfekte olan çoğu insan tıbbi tedavi gerektirmeksizin bir ila iki hafta içinde iyileşir. New York’taki Stony Brook Üniversitesi’nde sağlık hizmetleri epidemiyolojisi doktoru Dr. Susan Donelan, “İnfluenza teşhisi konan herkesin kendilerine iyi bakması, yeterince sıvı ve iyileşmesi için yeterince dinlenmesi çok önemli” dedi..

İbuprofen ve aspirin gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler, grip sırasında ateş düşürücü ve ağrıları hafifletmeye yardımcı olabilir. Dekonjestan damlalar ve öksürük şurupları aynı zamanda semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir, ancak çocuklara karşı reçetesiz ilaçları uygulamadan önce her zaman bir tıp uzmanıyla görüşülmesi önerilerinde bulundu.

Bazı insanlar gripten hastaneye ya da ölüme neden olabilecek sağlık komplikasyonları için daha büyük risk altındadır. Buna 65 yaşın üstündeki kişiler, 5 yaşın altındaki çocuklar, hamile kadınlar ve kalp hastalığı, astım, böbrek hastalığı ve diyabet gibi belirli sağlık koşullarına sahip kişiler dahildir.

Bazı durumlarda, görünüşte sağlıklı insanlar bile gripten ciddi şekilde hasta olabilirler. Çünkü ispanyol gribide en çok 20-50 yaş arasının ölümüne sebep oldu.

Grip Tehlikesinden  Korunma

Ellerinizi düzenli olarak yıkamak ve iyi hijyen uygulamak gripten korunmak için iyi bir taktiktir, ancak en iyi eylem her yıl grip aşısı olmaktır. Her yıl, araştırmacılar, influenza virüsünün hangi türünün en aktif olacağını belirler ve enfeksiyonları önlemek için bu aşıları üretirler.

CDC, 6 ay ve üzeri herkese yıllık grip aşısı önermektedir. “Mevsimsel grip için, daha genç olanlar, daha yaşlı olanlar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar griple kontraksiyona daha yatkındırlar ve eğer bu gruptaki bir kişi aşılanamıyorsa, yakın etkileşime sahip olanlar için bu durum önem arz eder.

Peki, neden bazı insanlar grip aşısı olduktan sonra grip oluyor? Grip aşısı, o yıl için en yaygın olduğu tahmin edilen virüslere karşı korunmaya yardımcı olur. Ancak, mevsimsel aşıya dahil olanlardan biraz farklı olan virüsün bir türünün ön hazırlık yapması mümkündür.

Yine de, aşılanmış bireylerin,  CDC’ye göre, aşılanmayan kişilere kıyasla gribe yakalama olasılığının yüzde 60 daha az olduğunu göstermektedir.